Σάββατο 21 Μαρτίου 2009

Άρθρο των Boer και Kelso στο νέο The Bible and Critical Theory

Ευχαριστώ τον Jim West (thank you Jim!) για την ευγενική υπόδειξη στο εισαγωγικό άρθρο των Roland Boer και Julie Kelso. Σε αυτό γίνεται αναφορά στο φαινόμενο και τη σημασία των ιστολογίων που ασχολούνται με τις βιβλικές σπουδές (biblioblogs).
Παραθέτουμε την τελευταία παράγραφο με κάποιες σκέψεις για τον καλύτερο τρόπο λειτουργίας ενός τέτοιου ιστολογίου:
"What I like best about blogs is that they carry on discussions with people from anywhere in the world on matters biblical (or anything else for that matter). You don’t have to wait for conferences, or put up with colleagues/friends/significant others whose views you know anyway. But if you are planning a blog, make sure you say what you want to say succinctly and clearly. A few swear words can help, but only if it’s you. And regular posts help."
Για να διαβάσετε όλο το άρθρο, πατήστε εδώ.

Ένα νέο ενδιαφέρον ανάγλυφο από το Herculaneum


Από το ιστολόγιο Blogging Pompeii πληροφορούμαστε την ανεύρεση ενός ενδιαφέροντος ανάγλυφου με παράσταση διονυσιακής τελετής στην πόλη Herculaneum. Η μαρμάρινη στήλη που παρουσίαστηκε σε συνέντευξη τύπου το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Νapoli βρέθηκε στο Herculaneum στις 18 Φεβρουαρίου 2009. Εντοπίσθηκε εντοιχισμένη σε ένα δωμάτιο πολυτελούς οικίας στη λεγόμενη ΒΔ insula. Αυτή η συνήθεια απαντά σε ρωμαϊκές οικίες από τον 1ο αι. π.Χ. κι εξής. Πλούσιοι και καλλιεργημένοι Ρωμαίοι αγόραζαν ελληνικά ανάγλυφα και τα χρησιμοποιούσαν στη διακόσμηση των σπιτιών τους. Αυτή η συνήθεια μαρτυρείται και στην επιστολή του Κικέρωνα ad Atticum 1.10.3.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η παράσταση (πατώντας στην εικόνα θα τη δείτε μεγενθυμένη): Δεξιά παράστασης Μαινάδας που χορεύει κι ενός γενειοφόρου άνδρα, ίσως του Διόνυσου. Στα αριστερά υπάρχουν δύο μορφές, τις οποίες η επίσημη ανακοίνωση περιγράφει ως γυναικείες, σύμφωνα όμως με τον David Meadows πρόκειται για άνδρες με γυναικεία ρούχα. (Αυτή η αλλαγή φύλου μέσα στο πλαίσιο των διονυσιακών τελετών είναι γνωστή). Οι δύο αυτές μορφές στέκονται μπροστά από μία αρχαϊκή παράσταση του Διονύσου που κρατά έναν κάνθαρο. Δύσκολο είναι να ταυτοποιηθεί το αντικείμενο που κρατά στο χέρι ο πρώτος άνδρας: εργαλείο ή πυρσός που συνδέονται με κάποια τελετουργία. Το ανάγλυφο προέρχεται από κάποιο νεοαττικό εργαστήρι του 1ου αι. μ.Χ. Δεν είναι σαφές, εάν υπάρχει αφηγηματική σχέση μεταξύ των δύο σκηνών ή αν απλά παρατίθενται διονυσιακά μοτίνα και σκηνές, τα οποία ο πελάτης ήθελε να αποτυπωθούν στο ίδιο μνημείο.

Για να διαβάσετε όλο το άρθρο, πατήστε εδώ.

Ο David Meadows που σχολιάζει το ανάγλυφο θεωρεί ότι εδώ πρόκειται για παράσταση της εορτής των Ωσχοφορίων, διονυσιακή εορτή της Αττικής (για να πληροφορηθείτε για αυτήν, πατήστε εδώ). Εκτιμά επίσης ότι το κοντό ραβδί που κρατά η πρώτη μορφή δεξιά είναι το ραβδί ενός κήρυκα.

Για να διαβάσετε το δικό του σχόλιο, πατήστε εδώ.

Παρασκευή 20 Μαρτίου 2009

Βιβλιοκρισίες στο νέο τεύχος του The Bible and Critical Theory

Διατίθενται ελεύθερα στο διαδίκτυο μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2009 άρθρα και βιβλιοκρισίες του περιοδικού The Bible and Critical Theory 5:1 (2009):

John Jarick
1 Chronicles (2nd ed.) and 2 Chronicles
Reviewed by Peter D. Miscall

Jeffrey L. Staley and Richard Walsh
Jesus, the Gospels, and Cinematic Imagination: A Handbook to Jesus on DVD
Reviewed by Jay Twomey

Maijastina Kahlos
Debate and Dialogue: Christian and Pagan Cultures c. 360-430
Reviewed by Jason Merritt

Kimberly B. Stratton
Naming the Witch. Magic, Ideology, and Stereotype in the Ancient World
Reviewed by Christina Petterson

J. W. Rogerson
According to the Scriptures: The Use of the Bible in Social, Moral, and Political Questions
Reviewed by Craig Martin

Allan Stoekl
Bataille's Peak: Energy, Religion, and Postsustainability
Reviewed by Kathryn Imray

Gale A. Yee, ed.
Judges and Method: New Approaches in Biblical Studies (2nd ed.)
Reviewed by Peter D. Miscall

Joy A. Schroeder
Dinah's Lament: The Biblical Legacy of Sexual Violence in Christian Interpretation
Reviewed by Judith Mckinlay

Terry Rey
Bourdieu on Religion: Imposing Faith and Legitimacy
Reviewed by Craig Martin

Antonio Calcagno
Badiou and Derrida: Politics, Events and Their Time
Reviewed by Darren Jorgenson

Bruce Lincoln
Religion, Empire and Torture: The Case of Achaemenian Persia, with a Postscript on Abu Ghraib
Reviewed by Simon Staffell

Julie Kelso
O Mother, Where Art Thou? An Irigarayan Reading of the Book of Chronicle
Reviewed by Peter D. Miscall

Βιβλιοπαρουσιάσεις του Review of Biblical Literature, 20/03/2009

Στη νέα ηλεκτρονκή έκδοση της Review of Biblical Literature 20/3/2009 έχουν αναρτηθεί οι εξής βιβλιοκρισίες / βιβλιοπαρουσιάσεις:

Dianne Bergant
Scripture: History and Interpretation
Reviewed by Sean P. Kealy

Charlotte Elisheva Fonrobert and Martin S. Jaffee, eds.
The Cambridge Companion to the Talmud and Rabbinic Literature
Reviewed by Daniel R. Schwartz

Norman C. Habel and Peter Trudinger, eds.
Exploring Ecological Hermeneutics
Reviewed by John Painter

Randall Heskett
Messianism within the Scriptural Scrolls of Isaiah
Reviewed by J. Todd Hibbard
Reviewed by Assnat Bartor

Mark Leuchter
The Polemics of Exile in Jeremiah 26-45
Reviewed by Wilhelm J. Wessels

Susan Niditch
Judges: A Commentary
Reviewed by Yairah Amit

Susanne Scholz
Introducing the Women's Hebrew Bible
Reviewed by Amelia Devin Freedman

Joseph B. Soloveitchik; edited by David Shatz, Joel B. Wolowelsky, and Reuven Ziegler Abraham's Journey: Reflections on the Life of the Founding Patriarch
Reviewed by Ralph K. Hawkins

Charles H. Talbert
Ephesians and Colossians
Reviewed by Andrew T. Lincoln

Henry A. Virkler and Karelynne Gerber Ayayo
Hermeneutics: Principles and Processes of Biblical Interpretation
Reviewed by Oda Wischmeyer

Robert L. Webb and John S. Kloppenborg, eds.
Reading James with New Eyes: Methodological Reassessments of the Letter of James
Reviewed by Peter Frick

Tο νέο τεύχος του Rivista Biblica

Στο νέο τεύχος του Rivista Biblica 56:3 (2008) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:
  • Marco Nobile, "Geroboamo era solo un usurpatore? : il testo biblico tra storia, ideologia e testualità", 257-276
  • Maria C. Palmisano, "Il background veterotestamentario nella descrizione del sapiente ideale in Sir 39,6-8", 277-298
  • Giorgio Jossa, "Una ipotesi su Mt 7,21-23", 299-306
  • Liborio DiMarco, "Le 'propositiones' punti fondamentali di snodo nell'articolazione della Lettera ai Romani : ipotesi di struttura", 307-337

Πέμπτη 19 Μαρτίου 2009

Διεθνής συνάντηση με θέμα τον Παράδεισο

Από το ιστολόγιο Compitum πληροφορούμαστε τη διοργάνωση διεθνούς συνάντησης με θέμα την εξέλιξη της παράστασης του Παραδείσου κατά την αρχαιότητα:

Paradeisos : la notion de paradis dans l'Antiquité
20.03.2009 - 22.03.2009

Université d' Avignon et des Pays de Vaucluse

Πρόγραμμα

Vendredi 20 mars
14 h 00 : Allocutions de bienvenue
14 h 30 – 18 h 00 séance de communications
De l’Orient au monde grec, en passant par la Perse
Brigitte Lion, (Université de Tours), « Les jardins des rois néo-assyriens ».
Clarisse Herrenschmidt, (Laboratoire LSA du Collège de France / CNRS/EHESS) « Paradis terrestre mazdéen »
Pause café
Claire Balandier (Université d’Avignon et des pays de Vaucluse), « Les jardins sacrés à Chypre ».
Christophe Benech - Rémy Boucharlat (Lyon - Maison de l’Orient) « Sur les jardins royaux de Pasargades»
Paolo Garuti (Ecole Biblique et Archéologique Française de Jérusalem, Pontificia Università San Tommaso d’Aquino, Rome), “Le jardin inaccompli : un parcours littéraire possible à travers l’histoire des textes bibliques » (sous réserve)

Samedi 21 mars : Palais des congrès au Palais des Papes9 h 00 – 11 h 00 : séance de communications
Paradis romains
Bettina Bergmann (Mont Holyoke College- Massachussets), « Feasting on Nature : spectacle of exotica in Roman gardens »
Hélène Eristov (AOROC - ENS Paris), « Les peintures de jardins disparus de Pompéi »
Nicole Blanc, (AOROC - ENS Paris), "Paradis et hortus conclusus : formes et sens de la clôture"

11h 00 – 12 h 30 : présentation collective des jardins du palais des Papes par Dominique Carru, Directeur du Service Archéologique Départemental de Vaucluse puis visite des appartements du Pape et des jardins, sous la conduite de Sophie Biass-Fabiani, Conservateur du Palais des papes et de Dominique Carru.
déjeuner
14 h 30 : reprise des communications
Des paradis féconds et habités
Françoise Gury (AOROC –ENS Paris), "Les jardins romains étaient-ils bien entretenus ? Esthétique du négligé ou expression de la générosité de la Nature
Amina-Aïcha Malek, (AOROC- ENS Paris), « Peut-on parler de paradeisos en mosaïque ? » Jean Trinquier (ENS - Paris), « Les parcs à gibier romains et le modèle du "paradis" » pause
Christophe Vendries (Université de Rennes II), « A l'écoute de la nature. L'environnement sonore des jardins romains : du bruissement de l'eau au chant des oiseaux »
Emilie Chassillan (Doctorante, Université de Paris IV-Sorbonne- Université d’Avignon et des Pays de Vaucluse) « Choix iconographiques dans le décor des jardins des maisons de Gaule romaine »
Elisabeth Doumeyrou (Conservateur du Patrimoine et de l’Archéologie de la ville de Perpignan), « Fontaines et luxe de l’eau dans les maisons de l’Antiquité tardive »

Dimanche 22 mars : à Vaison-la-Romaine
8 h 30 : départ pour Vaison-la-Romaine.

10 h 30 : Mairie de Vaison-la-Romaine
fin des communications

De l’Antiquité tardive au monde omeyyade
Eric Morvillez (Université d’Avignon et des Pays de Vaucluse) : Que reste-t-il de l’iconographie du paradeisos dans l’Antiquité tardive ?
Abdallah Komait (Doctorant, Université de Paris I), "La représentation du paradis dans les mosaïques de Syrie du Nord à l'époque byzantine"
Claude Vibert-Guigue (AOROC- ENS), « Qusayr 'Amra et Azraq Aïn Soda, deux sites « paradisiaques » en milieu steppique et oasien en Jordanie au VIIIe s. »
Bilan scientifique et conclusion du colloque

Τετάρτη 18 Μαρτίου 2009

Ανακάλυψη εργαστηρίων στον αρχαιολογικό χώρο της Δήλου


Στη σημερινή ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας ΒΗΜΑ διαβάζουμε για την ανακάλυψη εργαστηρίων κατά τη διάρκεια εργασιών της Αρχαιολογικής Εταιρίας στο νησί της Δήλου. Τα ευρήματα παρουσίασε σε ομιλία του τη Δευτέρα ο αρχαιολόγος Π. Χατζηδάκης.
Ειδικότερα στο φως ήρθε τμήμα του βιοτεχνικού και εμπορικού τμήματος της αρχαίας πόλης: ένα εργαστήριο κατασκευής μικρών μεταλλικών αγαλμάτων, ένα εργαστήριο ζωγράφου και κατάστημα πώλησης άρτου και ποτών.
Τα ευρήματα εντοπίσθηκαν στην αρχαία οδό των Λεόντων.

"Μπορεί άλλωστε να φανταστεί κανείς την εικόνα αυτού του εμπορικού δρόμου στην αρχαιότητα, όταν οι επισκέπτες του ιερού έφθαναν ή αποχωρούσαν από το νησί και είτε ήθελαν να αγοράσουν κάποια αντικείμενα ως αφιερώματα ή ό,τι άλλο είτε απλώς να προμηθευτούν τροφή. (Η παραπομπή σε σημερινούς δρόμους νησιών είναι ευθεία...)
Μερικά χρυσά σκουλαρίκια, όμοια με άλλα τα οποία είχαν βρεθεί κατά τη δεκαετία του ΄60 και θεωρήθηκαν εισαγόμενα από την Αλεξάνδρεια, ήταν τα ευρήματα του χρυσοχοείου, αποδεικνύοντας την επιτόπια κατασκευή τους. Επίσης βρέθηκε η μήτρα κεφαλής του Απόλλωνα, αλλά και το άγαλμα μιας Αφροδίτης με ίχνη χρώματος επάνω της. Τα κατάλοιπα χρωμάτων εξάλλου σε έναν άλλο χώρο έδειξαν την ύπαρξη του ατελιέ του ζωγράφου. "

Για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο, πατήστε εδώ.

Ένα νέο βιβλίο αφιερωμένο στο βασιλιά Σολομώντα

Κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οίκο Lessius ένας συλλογικός τόμος προς τιμήν του καθηγητή Jacques Vermeylen και με θέμα το βασιλιά Σολομώντα:


Claude Lichtert &Dany Nocquet (εκδ.), Le roi Salomon, un héritage en question : hommage à Jacques Vermeylen, Bruxelles : Lessius 2008
ISBN 978-2-87299-176-1
29,50 ευρώ


Περίληψη εκδοτικού οίκου
Οι μελέτες αυτού του τόμου ως θέμα τους έχουν την πρώιμη περίοδο της βασιλείας στον Ισραήλ και Ιούδα. Παρακολουθούν τον Σολομώντα μέσα στην ιστορία της Π.Δ., στα 11 πρώτα κεφάλαια του Α΄ Βασ, στη βιβλική και πατερική παράδοση καθώς και την παρουσία του Σολομώντα στον ιουδαϊκό πολιτισμό.
Στο τόμο παρουσιάζεται η μορφή του Σολομώντα όχι μόνο μέσα στα βιβλικά κείμενα αλλά και στο πολιτισμικό και συμβολικό μας κόσμο. Συζητώντας την κληρονομιά που άφησε ο Σολομώντας στις μελέτες εξετάζεται επίσης η ιστορικότητα του συγκεκριμένου βασιλιά και η κειμενική, πολιτική και θρησκευτική συνάφεια των παραδόσεων για τον Σολομώντα. Στην ανάλυση του 1 Βασ 1-13 εντοπίζονται παραδείγματα διακειμενικότητας και αλληλεπίδρασης μεταξύ των βιβλικών μορφών καθώς και ο απόηχος από την αρχαία συζήτηση σχετικά με την προσωπικότητα του συγκεκριμένου βασιλιά. Επίσης η μορφή του Σολομώντα ερμηνεύτηκε με διάφορους τρόπους στα βιβλία των Χρονικών, στη μετάφραση των Ο΄, στο κατά Ματθαίον και στην πατερική παράδοση. Αναλύοντας αυτές της μορφές επαναδιήγησης της ιστορίας του Σολομώντα οι συγγραφείς του τόμου παρατηρούν ότι η μορφή του ''υιού" Σολομώντα δεν είναι μέσα σε αυτές τις παραδόσεις τόσο εξιδανικευμένη όσο εκείνη του "πατέρα" Δαυίδ. Επίσης στον τόμο τίθεται το ερώτημα γιατί ο Σολομώντας και οι ιστορίες του αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης στην τέχνη και θεολογία.

Περιεχόμενα τόμου
  • Dany Nocquet; Claude Lichtert, "Hommage à Jacques Vermeylen", 7-14
  • "Publications de Jacques Vermeylen (de 1974 à 2007)", 15-23
  • Jacques Briend, "Les relations du roi Salomon avec les pays voisins", 27-35
  • Jean L., "Ska, Salomon et la naissance du royaume du Nord : fact or fiction?", 36-56
  • Damien Noël, "Le temple de Jérusalem et les sanctuaires tribaux", 57-86
  • Steven L. MacKenzie, "Yedidyah", 87-97
  • Thomas Römer, "Salomon d'après les Deutéronomistes : un roi ambigu", 98-130
  • Pierre Gibert, "Les fonctions royales salomoniennes au Sud et au Nord : deux façons de présenter la royauté ; essai sur le rapport entre narrativité et discursivité en historiographie", 131-148
  • Olivier Artus, "La question de l'interprétation de la figure d'Abraham comme 'figure royale'", 149-164
  • Christophe Nihan, "Du premier et du second temple : rôles et fonction du sanctuaire d'Israël selon l'écrit sacerdotal", 165-203
  • André Wénin, "Bethsabée, épouse de David et mère de Salomon : une étude narrative du personnage", 207-228
  • Walter Vogels, "Salomon et la sagesse : une image contrastée (1 R 2-11)", 229-246
  • Jean P. Sonnet, "Côté cour, côté jardin : Salomon, l'Adam royal", 247-260
  • Claude Lichtert, "D'un songe à l'autre : analyse rhétorique (1 R 3,1-15 et 9,1-9)", 261-281
  • Elena DiPede, "Roboam et Jéroboam, héritiers de Salomon? (1 R 12)", 282-299
  • Dany Nocquet, "L'unité prophétique d'Israël et de Juda (1 R 13,1-34)", 300-322
  • Pierre M. Bogaert, "La fille de Pharaon et l'Arche du Seigneur selon les livres des Rois (TM et LXX) et des Chroniques", 325-338
  • Philippe Abadie, "Du roi sage au roi bâtisseur du temple : un autre visage de Salomon dans le livre des Chroniques", 339-355
  • Élian Cuvillier, "Salomon dans le premier évangile : Matthieu, critique de la royauté et de la sagesse humaine", 356-362
  • Philippe Henne, "'Et il y a ici plus que Salomon' (Mt 12,42) : le roi plein de sagesse chez les Pères de l'Église", 363-375
  • Françoise Mies, "Job et Salomon : profils parallèles et divergents selon Blaise Pascal", 379-396
  • Jean L. Blaquart, "Quelques enjeux théologiques d'un jugement fameux", 397-414
  • Jacques Bernard, "David et Salomon en catéchèse", 415-432
  • Philippe Weber, "Salomon et les musiciens", 433-452
  • Jean F. Grégoire, "Le roman de Salomon", 453-468
  • Bernard van Meenen, "A quoi servent les exégètes?", 469-480

Το νέο τεύχος του Revue de Qumrân

Στο νέο τεύχος του Revue de Qumrân 23:3(2008) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:
  • John J. Collins, "In memoriam John Strugnell", 309-311
  • Stephen Hultgren, "4Q521, the second benediction of the Tefilla, the hasîdîm, and the development of royal messianism", 313-340
  • Wouter J. van Bekkum, "Qumran hymnology and piyyut : contrast and comparison", 341-356
  • Hanan Birenboim, "'The place which the Lord shall choose', the 'temple city' and the 'camp' in 11QT a", 357-369
  • Eibert J. Tigchelaar, "Lady Folly and her house in three Qumran manuscripts : on the relation between 4Q525 15, 5Q16, and 4Q184", 371-381
  • Florentino García Martínez, "Sectario, no-sectario, o qué? : problemas de una taxonomía correcta de los textos qumránicos", 383-394
  • Daniel A. Machiela, "Who is the Aramean in Deut 26:5 and what is he doing? : evidence of a minority view from Qumran cave 1 (1QapGen 19.8)", 395-403
  • Andrea Ravasco, "Reflections on the textual transmission of the books of Samuel", 405-413
  • Lawrence A. Sinclair, "Climate at Qumran during the Hellenistic and Roman periods", 415-427
  • Sidnie W. Crawford ; Christopher A. Hoffmann, "A note on 4Q365, frg. 23 and Nehemiah 10:33-36", 429-430
  • Ruth Clements ; Nadav Sharon, "The Orion Center bibliography of the Dead Sea Scrolls : July-December 2007", 431-456

Τρίτη 17 Μαρτίου 2009

H ερμηνεία της Αγίας Γραφής από τον Γρηγόριο Νύσσης

Κυκλοφορεί ο τόμος με τα πρακτικά επιστημονικής συνάντησης που έλαβε χώρα στο Παρίσι το Φεβρουάριο 2007 και θέμα είχε την ερμηνευτική προσέγγιση της Αγίας Γραφής από τον Γρηγόριο Νύσσης:

Grégoire de Nysse: la Bible dans la construction de son discoursactes du colloque de Paris, 9-10 février 2007
édition de : Matthieu Cassin et Hélène Grelier
préface de : Olivier Munnich
Institut d'études augustiniennes , Paris 2008
collection Collection des études augustiniennes
ISBN 978-2-85121-229-0
29 ευρώ

Περιεχόμενα

  • Claudio Moreschini, "Scrittura e filosofia : la validità della sapienza profana verificata sulla base del testo sacro", 3-19

  • Marie O. Boulnois, "Le cercle des glorifications mutuelles dans la Trinité selon Grégoire de Nysse : de l'innovation exégétique à la fécondité théologique", 21-40

  • Ovidiu Sferlea, "L'usage de l'Écriture dans la réflexion sur l'infinité divine et sur le progrès spirituel sans fin chez Grégoire de Nysse", 41-54

  • Raymond Winling, "Appel à l'Écriture dans le "Contre Eunome" I de Grégoire de Nysse", 57-72

  • Matthieu Cassin, "Contre Eunome III : l'exégèse structure-t-elle l'argumentation?", 73-88

  • Marguerite Harl, "La polémique de Grégoire de Nysse contre l'usage de Zacharie 13,7a par Apollinaire", 89-99

  • Françoise Vinel, "Grégoire de Nysse et la référence aux Épîtres pauliniennes dans le 'Contre Apollinaire'", 101-113

  • Hélène Grelier, "Qui est l'arbitre du débat dans le 'Contre Apollinaire'?", 115-131

  • Volker H. Drecoll, "Le substrat biblique des attributs divins dans les "Opera minora" de Grégoire de Nysse", 133-146

  • Ekkehard Mühlenberg, "Der Schriftgebrauch im kanonischen Brief Gregors von Nyssa", 149-162

  • Monique Alexandre, "La variante de Lc 11,2 dans la troisième 'Homélie sur l'oraison dominicale' de Grégoire de Nysse et la controverse avec les pneumatomaques", 163-189

  • Olivier Munnich, "La Bible dans l'élaboration d'un modèle de sainteté : l'exemple de l' 'Éloge de Basile'", 191-212

  • Jean Reynard, "L'utilisation de l'Écriture dans le 'De tridui spatio'", 213-225

  • Johan Leemans, "Job et les autres : l'usage des Écritures dans les panégyriques sur les martyrs par Grégoire de Nysse", 227-244

  • Giulio Maspero, "Esegesi e teologia : l'uso del termine istoria applicato alla Scrittura nelle 'Omelie sul Cantico dei cantici'di Gregorio di Nissa", 245-260

  • Annick Lallemand, "Les catachrèses du 'Cantique des cantiques'selon Grégoire de Nysse", 261-274

  • Bart Vanden Auweele, "L'Écriture sous le mode du désir : réflexions sur le statut de l'Écriture dans les 'Homélies sur le Cantique des cantiques'", 275-283

  • Lucian Turcescu, "Divine persons in Gregory of Nyssa and Gregory of Nazianzen", 287-299

  • Monique Alexandre, "In mémoriam Josette Seguin (1938-2006)", XXIII-XXIV

Klauck: Die apokryphe Bibel (17)

Ο Χριστός σε πολλές μορφές: η πολυμορφία του Σωτήρα στα απόκρυφα κείμενα

Ι. Προσεγγίσεις του θέματος

1. Η πολυμορφία στην αρχαία μυθολογία
Στο πρώτο αυτό μέρος του κεφαλαίου ο Κ. αναφέρει διάφορα παραδείγματα μεταμόρφωσης και πολυμορφίας των θεών σε κείμενα της ελληνορωμαϊκής γραμματείας, όπως για παράδειγμα στην Οδύσσεια του Ομήρου, στις Μεταμορφώσεις του Οβιδίου και στις Μεταμορφώσεις του Απουληίου. Με αφορμή το γεγονός ότι στο τελευταίο έργο η Ίσις διαδραματίζει ένα σημαντικό ρόλο στην πλοκή, ο Κ. ασχολείται ιδιαίτερα με την πολυμορφία της αιγυπτιακής θεότητας και ανατρέχει σε διάφορες παπυρολογικές πηγές (π.χ. POxy XI 1380. PGM VII 502-503).
O K. καταλήγει ότι ήδη στον ελληνορωμαϊκό κόσμο υπάρχουν οι προϋποθέσεις για τη χριστολογική πολυμορφία που απαντούμε στη συνέχεια στην απόκρυφη χριστιανική γραμματεία.

2. Ο ορισμός της έννοιας της πολυμορφίας
Στη συνέχεια ο Κ. ασχολείται με το περιεχόμενο της έννοιας πολυμορφίας και παρουσιάζει τις διάφορες ερμηνείες που δόθηκαν κατά καιρούς στον όρο. Ο G. G. Stroumsa (1981) ασχολήθηκε περισσότερο με την έννοια της τριμορφίας και της διμορφίας, την οποία ερμήνευσε με βάση δύο παραδόσεις: το συνηθισμένο αρχαίο θέμα των puer-senex και την αντίθεση «μορφὴ θεοῦ» και «μορφὴ δούλου». Ο E. Junod στη συνέχεια (1982) όρισε την πολυμορφία ως εμφάνιση σε διαφορετικές μορφές, οι οποίες γίνονται αντιληπτές ταυτόχρονα ή διαδοχικά. Ο πιο αυστηρός ορισμός της έννοιας έχει προταθεί από τον P.J. Lalleman (1995), o οποίος αντιλαμβάνεται την πολυμορφία ως μία ιδιαίτερη περίπτωση μεταμόρφωσης: διαφορετικοί μάρτυρες αντιλαμβάνονται ταυτόχρονα το ίδιο πρόσωπο σε διαφορετικές μορφές. Η θέση του θεωρήθηκε ιδιαίτερα στενή από τον Η. Garcia (2003), ο οποίος όρισε την πολυμορφία ως μία σειρά από μεταμορφώσεις. Κατά κάποιον τρόπο επομένως η πολυμορφία καθίσταται μία μορφή θεοφάνειας και συνδέεται άμεσα με την πανταχού παρουσία, την παντομορφία, την πολυωνυμία. Ο Κ. παρατηρεί βέβαια ότι υπάρχει ο κίνδυνος με αυτόν τον τρόπο να μη γίνει σαφής διάκριση μεταξύ αυτών των διαφορετικών μεταξύ τους φαινομένων. Προτείνει το γενικό ορισμό της πολυμορφίας ως της εμφάνισης ενός προσώπου σε περισσότερες από μία μορφές.

Στη συνέχεια παρουσιάζει δύο ομάδες κειμένων, στα οποία εντοπίζονται περιπτώσεις πολυμορφίας του Ιησού: α) οι απόκρυφες Πράξεις των Αποστόλων με χαρακτηριστικότερο το παράδειγμα των Πράξεων του Ιωάννη και β) διάφορα κείμενα του Nag Hammadi.

II. Οι απόκρυφες Πράξεις των Αποστόλων

1. Οι Πράξεις του Ιωάννη

Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα πολυμορφίας εντοπίζεται στις παραγράφους 87-105 του κειμένου. Ο Ιησούς εμφανίζεται ως «εὔμορφος» νεαρός άνδρας και γίνεται αναφορά στην «πολύμορφον ὄψιν» του («ὀ ἐμφυσήσας μοι ἑαυτὸν τῇ πολυμόρφῳ σου ὄψει καὶ ἐλεήσας παντοίως»). Ο Ιωάννης αναφέρει μάλιστα κάποια παραδείγματα τέτοιας μεταμόρφωσης του Ιησού και πριν από την Ανάσταση. Χαρακτηριστική είναι η κυριαρχία των λέξεων που προέρχονται από τη ρίζα μορφ- σε αυτό το απόσπασμα. Στις παραγράφους 94-104 δίνεται μία άλλη εκδοχή της ιστορίας του πάθους, όπου όμως τα στοιχεία των ευαγγελικών διηγήσεων δέχονται μία καθαρά γνωστική επεξεργασία. Ο Κ. ασχολείται ιδιαίτερα με το όραμα που φωτεινού σταυρού κοσμικών διαστάσεων που περιγράφεται στην παράγρ. 98:

... καὶ περὶ τὸν σταυρὸν ὄχλον πολύν, μίαν μορφὴν μὴ ἔχοντα. καὶ ἐν αὐτῷ ἦν μορφὴ μία καὶ ἰδέα ὁμοία. αὐτὸν δὲ τὸν κύριον ἐπάνω τοῦ σταυροῦ ἑώρων σχῆμα μὴ ἔχοντα ἀλλά τινα φωνὴν μόνον, φωνὴν δὲ οὐ ταύτην τὴν ἡμῖν συνήθη, ἀλλά τινα ἡδεῖαν καὶ χρηστὴν καὶ ἀληθῶς θεοῦ.

Οι παράγραφοι 99-101 στη συνέχεια συμβάλουν στην ερμηνεία του οράματος. Ο όχλος είναι οι άνθρωποι που δεν έχουν ελπίδα σωτηρίας. Ο σωτήρας επάνω από το σταυρό που δεν έχει μορφή αλλά μόνο φωνή έχει επιστρέψει στην ουράνια πατρίδα του. Η ομάδα, που έχει μία μορφή και όμοια ιδέα, αντιπροσωπεύει σύμφωνα με τον Κ. τους γνωστικούς, οι οποίοι εξαιτίας της συγγένειάς τους με τον σωτήρα δεν ανήκουν σε αυτόν τον κόσμο.
Γενικά ο Κ. παρατηρεί ότι σύμφωνα με τη γνωστική αντίληψη η πολυμορφία και πολυωνυμία όσον αφορά στο Σωτήρα υπάρχουν για να μπορούν οι άνθρωποι να τον κατανοήσουν. Στις Πράξεις του Ιωάννη τονίζεται επίσης ότι ο Ιησούς δεν έπαθε κι ότι όσα λέγονται στα ευαγγέλια είναι αφηγηματικά μέσα για να κατανοήσουν οι άνθρωποι τη σωτηρία. O ίδιος ο Ιησούς δεν έχει στην πραγματικότητα σώμα και η ουσία του είναι πνευματική.

2. Πράξεις Παύλου
Η πολυμορφία απαντά και στις Πράξεις Παύλου, όπου ο Ιησούς εμφανίζεται ως σωσίας του αποστόλου και ως νεαρός. Στο κείμενο ο Κ. παρατηρεί επίσης μια σχέση μεταξύ πολυμορφίας και αγγελομορφικής χριστολογίας.

3. Πράξεις Πέτρου
Και σε αυτό το έργο τονίζεται η ιδέα ότι ο Θεός εξαιτίας της άμετρής του αγαθότητας επέτρεψε ο Κύριος να εμφανισθεί σε διαφορετική μορφή (alia figura) και ανθρώπινη εικόνα (effigie hominum), αν και οι απόστολοι ήταν σε θέση - στο μέτρο που μπορούσε ο καθένας - να αντιληφθούν σε διαφορετικό βαθμό την πραγματική του φύση. Αυτή η ιδέα καθίσταται σαφής και μέσα από μία σειρά αντιθέσεων και χριστολογικών μεταφορών, που προέρχονται κυρίως από το κατά Ιωάννην ευαγγέλιο και λιγότερο από τα συνοπτικά.

4. Πράξεις του Θωμά
Κι εδώ απαντά συχνά όσον αφορά στον Ιησού ο όρος «πολύμορφος». Επιπλέον ο χαρακτηρισμός του Ιούδα Θωμά ως δίδυμου αδελφού του Κυρίου αφήνει ανοικτή την πιθανότητα μίας πολυμορφίας με τη μορφή του σωσία. Στο κείμενο υπάρχει επίσης μία διπλή πολυμορφία (στοιχεία της απαντούν και στις Πράξεις του Ιωάννη): και το κακό έχει πολλές μορφές.

5. Πράξεις Φιλίππου
Σε αυτό το απόκρυφο κείμενο απαντά η τριμορφία, που είναι προφανώς η δική του εκδοχή του τριαδικού δόγματος αλλά και η μεταμόρφωση του Ιησού σε αετό που θυμίζει τις μεταμορφώσεις των θεών σε ζώα στις Μεταμορφώσεις του Οβιδίου.

6. Πράξεις Ανδρέα
Κι εδώ απαντούν μεταμορφώσεις του Ιησού (ως καπετάνιου ) αλλά και του Διαβόλου (ως γέρου άνδρα)

7. Πράξεις του Πέτρου και των 12 Αποστόλων
Το κεντρικό πρόσωπο αυτού του κειμένου από το Nag Hammadi δεν είναι ο Πέτρος ή κάποιος άλλος από τους αποστόλους αλλά ο αναστημένος Κύριος ο οποίος παίρνει διάφορες μορφές.

Δευτέρα 16 Μαρτίου 2009

Τιμητικός τόμος για τον καθηγητή Florentino García Martínez

Από τον εκδοτικό οίκο Peeters κυκλοφορεί ένας συλλογικός τόμος προς τιμήν του καθηγητή Florentino García Martínez:

Florilegium Lovaniense : studies in Septuagint and textual criticism in honour of Florentino García Martínez, (Bibliotheca Ephemeridum Theologicarum Lovaniensium 224)
Leuven ; Paris ; Dudley, Mass. : Peeters 2008
ISBN 978-90-429-2155-9

Περιγραφή εκδοτικού οίκου
Ο παρών τόμος αποτελεί ένα ιδιαίτερο δώρο των συναδέλφων του καθηγητή García Martínez στη Leuven με αφορμή τη συνταξιοδότησή του. Ο τιμώμενος επιστήμονας υπήρξε καθηγητής στο Τμήμα Βιβλικών Σπουδών της Θεολογικής Σχολής του Παν/μίου της Leuven. Όπως η προσωπικότητα του ίδιου του καθηγητή έτσι και ο τιμητικός τόμος είναι πολύπλευρος. Μετά από την παρουσίαση από τον εκδότη του τόμου της πλούσιας βιογραφίας και της εκτενούς εργογραφίας του Fiorentino García Martínez, ο M. Vervenne αποπειράται να παρουσιάσει την προσωπικότητα του Fiorentino μέσα από το έργο και τη ζωή του. Ακολουθούν περίπου 30 μελέτες που μεταμορφώνουν το Festschrift σε μία συλλογή υψηλής ποιότητας με κείμενα σχετικά με ποικίλα ζητήματα αντικατοπτρίζοντας με αυτόν τον τρόπο το ευρύ φάσμα του έργου τόσο του τιμώμενου καθηγητή όσο και των συμμετεχόντων στον τιμητικό τόμο. Κάθε μελέτη έχει κατά κάποιο τρόπο να κάνει με την κριτική του κειμένου και τις σπουδές στους Εβδομήκοντα. Επιπλέον οι μελέτες του τόμου απηχούν απόψεις των επιστημονικών ενδιαφερόντων του Martínez.

Περιεχόμενα τόμου
  • Hans Ausloos; Bénédicte Lemmelijn; Marc Vervenne, "Curriculum vitae Florentino García Martínez", 1-11
  • Hans Ausloos; Bénédicte Lemmelijn; Marc Vervenne, "Academic bibliography Florentino García Martínez", 13-33
  • Hans Ausloos; Bénédicte Lemmelijn, "Canticles as allegory? : textual criticism and literary criticism in dialogue", 35-48
  • Jean M. Auwers, "Le prologue du Cantique, monologue ou dialogue?", 49-56
  • Bieringer, Reimund, "'Comfort, comfort my people' (Isa 40,1) : the use of parakaleo in the Septuagint version of Isaiah", 57-70
  • Eberhard Bons, "Le vin filtré : quelques remarques concernant les textes hébreu et grec d'Amos 6,6a et le sens de la tournure 'hoi pinontes ton diylismenon oinon'", 71-83
  • Dirk Büchner, "The thysia soteriou of the Septuagint and the Greek cult : representation and accommodation", 85-100
  • Reinhart Ceulemans, "The Greek Christian afterlife of the minor versions : the possibilities of a shift in perspective", 101-117
  • Johann Cook, "Hellenistic and/or (pre-)rabbinic traditions in the Septuagint", 119-131
  • Hans Debel, "What about the wicked? : a survey of the textual and interpretational problems in Qoh 8,10a", 133-150
  • Dries de Crom, "On articulation in LXX Canticles", 151-169
  • Cécile Dogniez, "Les traductions "inverses" dans la Septante de Zacharie", 171-182
  • Gilles Dorival, "'Au sujet de ceux qui seront faits autres' ou 'sur les lis'? : à propos des titres de Ps 44; 59; 68 et 79", 183-199
  • Katrin Hauspie, "L'expression du comparatif et du superlatif dans la Septante d'Ézéchiel", 201-221
  • Maria M. Ibita, "What is this that you have done? : a characterization of the woman in the trial of Genesis 3 in MT and LXX", 223-243
  • Jan Joosten, "The Dead Sea Scrolls and the Septuagint in mutual illumination", 245-252
  • Martin Karrer; Ulrich Schmid; Marcus Sigismund, "Das Lukanische Doppelwerk als Zeuge für den LXX-Test des Jesaja-Buches", 253-274
  • Wolfgang Kraus, "Heb 3,7-4,11 as a Midrash on Ps 94 (LXX)", 275-290
  • Michael Labahn, "Ausharren im Leben, um vom Baum des Lebens zu essen und ewig zu leben : zur Textform und Auslegung der Paradiesgeschichte der Genesis in der Apokalypse des Johannes und deren Textgeschichte", 291-316
  • Johan Lust, "Idols? : gillûlîm and eidola in Ezekiel", 317-333
  • Takamitsu Muraoka, "Hosea 6 in the Septuagint", 335-349
  • Albert Pietersma, "Divinity denied: Nebuchadnezzar, divine appointee but no God : Greek Jeremiah reconsidered", 351-371
  • Émile Puech, "4QSamuel a (4Q51) : notes épigraphiques et nouvelles identifications", 373-386
  • Jean S Rey, "Un nouveau bifeuillet du manuscrit C de la Genizah du Caire", 387-416
  • Adrian Schenker, "Altar oder Altarmodell? : Textgeschichte von Jos 22,9-34", 417-425
  • Raija Sollamo, "Characteristics of the old Greek translation of Deuteronomy in rendering lifnê", 427-436
  • Julio Trebolle Barrera, "A combined textual and literary criticism analysis : editorial traces in Joshua and Judges", 437-463
  • Arie van der Kooij, "Isaiah and Daniel in the Septuagint : how are these two books related?", 465-473
  • Pierre van Hecke, "To have or not to have : the Septuagint translation of possessive clauses with yeš or 'ên", 475-491
  • Harry F. van Rooy, "The minor versions and the text of Ezekiel", 493-506
  • Elke Verbeke, "The use of Hebrew hapax legomena in Septuagint studies : preliminary remarks on methodology", 507-521

Δύο ενδιαφέροντα άρθρα στο περιοδικό Greece & Rome

Στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού Greece and Rome 56:1 (2009) δημοσιεύονται δύο ενδιαφέροντα άρθρα από απόψεως ιστορίας χρόνων της Καινής Διαθήκης:

Charlotte R. Potts, "The Art of Piety and Profit at Pompeii: A New Interpretation of the Painted Shop Façade at ix.7.1–2", 55-70
44 παραδείγματα παραστάσεων ζωγραφισμένων στις προσόψεις οικιών της Πομπηΐας έχουν καταλογογραφηθεί. Οι περισσότερες από αυτές έχουν θρησκευτικό ή αποτροπαϊκό χαρακτήρα. Αυτό το είδος υπαίθριας τέχνης απαντά συνήθως κοντά σε βωμούς σε σταυροδρόμια και σε εισόδους οικιών και καταστημάτων και συνέβαλλε οπωσδήποτε στην αισθητική των δρόμων. Παραστάσεις στο εξωτερικό οικοδομημάτων δεν έχουν ωστόσο προκαλέσει μέχρι σήμερα το ενδιαφέρον των ερευνητών, καθώς οι μελέτες στρέφονται κυρίως στην εικονογράφηση κι όχι στη λειτουργία αυτών των παραστάσεων στο αρχικό τους περιβάλλον. Η δυναμική αξία των εικονογραφημένων προσόψεων ως αποδείξεις των θρησκευτικών, εμπορικών και αστικών αξιών, για τις οποίες υπάρχουν πολύ λίγες γραπτές πηγές, δεν έχει αποτελέσει αντικείμενο έρευνας μέχρι σήμερα.

Chr. Richardson-Hay, "Dinner at Seneca's Table: The Philosophy of Food", 71-96
Υπάρχει μια πληθώρα πληροφοριών σχετικά με το φαγητό στις σελίδες της ρωμαϊκής γραμματείας, όπου πλούσια και εξωτικά πιάτα συσσωρεύονται σε τραπέζια συμποσίων, γοητεύουν και ικανοποιούν τις περισσότερο ή λιγότερο απαιτητικές ορέξεις σε αχαλίνωτες γιορτές του φαγητού και του ποτού. Όπως εξηγεί η Emily Gowers "η αυτοκρατορία μετέτρεψε τη Ρώμη σε ένα κόσμο εμπορίου όπου καταφθάνουν κάθε είδους αγαθά: από τα γογγύλια του Ρωμύλου μέχρι τις γλώσσες κορυδαλλού του Ελαγάβαλου. Ωστόσο στη ρωμαϊκή κοινωνία, όπου το φαγητό που κατανάλωνε ένας άνθρωπος (η ποσότητα, ποιότητα και εμφάνισή του) αντικατόπτριζε την κοινωνικοοικονομική του θέση και και όπου μεγάλες ομάδες του πληθυσμού αγωνίζονταν για επιβίωση, αυτά τα συμπόσια της γραμματείας δεν είναι ούτε αξιόπιστες ούτε πραγματικές περιγραφές ενός ρωμαϊκού γεύματος. Στην πραγματικότητα τέτοιες συναντήσεις κατανάλωσης τροφής καταλαμβάνουν μία αμφίβολη θέση μέσα στη ρωμαϊκή γραμματεία, περιλαμβάνονταν στην κωμωδία, σάτιρα, το επίγραμμα και την επιστολή αλλά όχι στα σοβαρά φιλολογικά είδη όπως ήταν το έπος, η τραγωδία, η ελεγεία ή η λυρική ποίηση. Συνολικές αντιλήψεις επομένως μπορούσαν να επηρεάσουν το αν ένας συγγραφέας θα περιελάμβανε ή όχι γαστρονοκικές περιγραφές στα κείμενά του, αν και οι λεπτομέρειες σχετικά με την τροφή δεν ικανοποιούσαν απλά αυτές τις προσδοκίες και συνήθως διαμορφώνονταν από τις στάσεις, τις κοινωνικές αξίες και τις καλλιτεχνικές ευαισθησίες του κάθε συγγραφέα.

Κυριακή 15 Μαρτίου 2009

Βάση δεδομένων για τις επιγραφές της Παλαιστίνης

Από το ιστολόγιο του Jim West πληροφορούμαστε την ύπαρξη στο διαδίκτυο μίας βάσης δεδομένων των επιγραφών της Παλαιστίνης απότην περσική περίοδο μέχρι την κατάκτηση από το Ισλάμ (500 π.Χ. - 650 μ.Χ.). Σύμφωνα με την ιστοσελίδα αυτή τη στιγμή υπάρχουν 15.000 επιγραφές στα εβραϊκά, αραμαϊκά, ελληνικά και λατινικά, γραμμένες από Ιουδαίους, χριστιανούς και εθνικούς και χαραγμένες επάνω σε διάφορα μνημεία. το πρόγραμμα εκπονείται από το Brown University. Η ιστοσελίδα, η οποία βρίσκεται στα πρώτα της βήματα, διαθέτει επίσης μηχανή αναζήτησης της βάσης δεδομένων.
Για να βρεθείτε στη σχετική σελίδα, πατήστε εδώ.

Βάση δεδομένων για τον πολιτισμό της αρχαίας Ασσυρίας και Βαβυλώνας

Από την ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ πληροφορούμαστε για τη βάση δεδομένων σχετικά με τον πολιτισμό της αρχαίας Ασσυρίας και Βαβυλώνας. Στο πλαίσιο του προγράμματος Melammu Project δημιουργήθηκε μια βάση δεδομένων στα αγγλικά, με τις γλωσσολογικές, αρχαιολογικές, καλλιτεχνικές και εθνογραφικές μαρτυρίες για το θέμα. Περιέχει λήμματα, παραπομπές σε αρχαία κείμενα, βιβλιογραφικές αναφορές, πλήρη κείμενα επιστημονικών άρθρων και σχετικές φωτογραφίες αρχαιολογικών ευρημάτων. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της βάσης δεδομένων αποτελεί η δυνατότητα συμμετοχής στον εμπλουτισμό της: στους ενδιαφερόμενους - κατά κύριο λόγο τους ειδικούς - μια ειδική φόρμα επιτρέπει τη σύνταξη λημμάτων και την υποβολή τους στην επιστημονική ομάδα που διαχειρίζεται τη βάση δεδομένων.
Για να διαβάσετε το σχετικό άρθρο στην ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ, πατήστε εδώ.
Για να βρεθείτε στην ιστοσελίδα του προγράμματος και στη βάση δεδομένων, πατήστε εδώ.