Σάββατο 15 Δεκεμβρίου 2012

Το νέο τεύχος του περιοδικού ΘΕΟΛΟΓΙΑ / The recent issue of THEOLOGIA

Κυκλοφόρησε το 3ο τεύχος του τόμου 83 (2012) του περιοδικού ΘΕΟΛΟΓΙΑ με ποικίλης ύλης άρθρα. Παραθέτουμε το σχετικό δελτίο τύπου:



Δελτίο Τύπου

Κυκλοφόρησε τὸ νέο τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ «Θεολογία» (τόμος 83, τεῦχος 3, Ἰούλιος-Σεπτέμβριος 2012), τὸ ὁποῖο περιλαμβάνει ἄρθρα ποικίλης ὕλης. Στό «Προλογικό», μὲ τίτλο «Γιὰ τὸν ἅγιο Γρηγόριο Παλαμᾶ καὶ τὸ θεολογικό του ἔργο», ὁ Σταῦρος Γιαγκάζογλου δίνει μιὰ σύντομη ἀλλὰ περιεκτικὴ ἐπισκόπηση τοῦ θεολογικοῦ ἔργου τοῦ ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ. Στὸ πρῶτο ἄρθρο «The Reception of Palamas in the West Today», ὁ Norman Russell προσφέρει μιὰ ἀναλυτικὴ ἐπισκόπηση τῆς πλούσιας θεολογικῆς ἔρευνας καὶ τῆς ἰδιάζουσας στάσης τῆς σύγχρονης δυτικῆς θεολογίας ἀπέναντι στὸν Γρηγόριο Παλαᾶ καὶ τὴ σκέψη του. Ὁ Σταῦρος Γιαγκάζογλου στὸ ἑπόμενο κείμενο «Ὁ ἅγιος Γρηγόριος Παλαμᾶς καὶ ἡ νεώτερη δυτικὴ θεολογία» μὲ ἀφορμὴ τὸ ἄρθρο τοῦ Russell ἀποπειρᾶται μιὰ διευρυμένη ἱστορικὴ περιγραφὴ τῆς ἐπιφυλακτικῆς στάσης τῆς δυτικῆς θεολογίας ἔναντι τοῦ Γρηγορίου Παλαμᾶ (ἤδη ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τῆς Τουρκοκρατίας, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὴ σχολὴ τοῦ M. Jugie μέχρι σήμερα), τῆς συμβολῆς τῆς νεώτερης ὀρθόδοξης σκέψης (V. Lossky, J. Meyendorff, κ.ἄ.), καθὼς ἐπίσης καὶ τὴ θετικὴ στροφὴ τῶν σύχρονων παλαμικῶν σπουδῶν στὴ Δύση. Ἡ Ivana Noble μὲ τὸ ἄρθρο της «The Reception of Palamas in the West today: A response to Norman Russell» μὲ ἀφορμὴ καὶ πάλι τὸ κείμενο τοῦ Russell ἐπιχειρεῖ νὰ ἀναδείξει τὴ σημασία τῆς βιωματικῆς προσέγγισης τῆς θεολογικῆς διδασκαλίας τοῦ Γρηγορίου Παλαμᾶ καὶ νὰ ὑπερασπιστεῖ θεολογικὰ τὸν Ἡσυχασμὸ μέσῳ μιᾶς κριτικῆς τῆς μεταφυσικῆς, ἐπισημαίνοντας στὸ τέλος τὴν κεντρικὴ σημασία τῆς διάκρισης οὐσίας-ἐνεργειῶν στὸν Θεό. Ὁ Καθηγητὴς Γεώργιος Μαντζαρίδης  στὸ κείμενό του «Ἡ ἁπλότητα τοῦ Θεοῦ κατὰ τὸν ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ» μὲ ἀφορμὴ τὴ διαμάχη τοῦ Παλαμᾶ μὲ τοὺς ἀντι-ἡσυχαστὲς ἀναδεικνύει τὴ σημασία τῆς σχετικῆς διδασκαλίας γιὰ τὴν ἁπλότητα τοῦ Θεοῦ στὸν Παλαμᾶ. Στὴ συνέχεια ὁ Ettore Perrella, ὁ ἐκδότης τῶν ἔργων τοῦ ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ στὴν ἰταλικἠ γλώσσα, στὸ κείμενό του «Ὁ Γρηγόριος Παλαμᾶς καὶ ἡ Δύση» ἐξετάζει τοὺς λόγους ποὺ ἡ σκέψη τοῦ Παλαμᾶ ἔχει παραμείνει ἄγνωστη ἢ ἔχει κατὰ βάση παρερμηνευθεῖ στὴ Δύση, τονίζοντας πόσο γόνιμη θὰ ἦταν μεταξὺ ἄλλων, π.χ. γιὰ τὸ φιλοσοφικὸ ζήτημα τῆς σχέσης λογικῆς-ἠθικῆς ἡ παρακαταθήκη τοῦ ἡσυχαστῆ θεολόγου. Στὸ ἄρθρο μὲ τίτλο «”Ἡ ὁμορφιὰ θὰ σώσει τὸν κόσμο”: ἡ διαμόρφωση τῆς βυζαντινῆς πνευματικότητας», ὁ π. A. Louth ἐξετάζει ὁρισμένα βασικὰ γνωρίσματα τῆς βυζαντινῆς πνευματικότητας βάσει τοῦ ἔργου τοῦ Διονυσίου Ἀρεοπαγίτη, τοῦ Μαξίμου τοῦ Ὁμολογητοῦ καὶ τοῦ Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ. Ὁ Καθηγητὴς Χρῆστος Οἰκονόμου στὸ ἑπόμενο μελέτημα μὲ τίτλο «Ἡ Πνευματολογία τοῦ κατὰ Ἰωάννην εὐαγγελίου» μέσῳ μιᾶς ἱστορικο-θεολογικῆς προσέγγισης τοῦ Δ’ Εὐαγγελίου διερευνᾶ ἀρχικὰ τὴ σχέση Πνεύματος, Χριστοῦ καὶ ἐσχάτων, καὶ στὴ συνέχεια τὴ σχέση Παρακλήτου-Χριστοῦ καὶ μαθητῶν-Ἐκκλησίας. Ὁ Καθηγητὴς π. Γρηγόριος Παπαθωμᾶς στὸ πρῶτο μέρος τοῦ ἄρθρου του «Ἡ συνοδικὴ καταδίκη στὸν 19ο αἰ. τῆς ἐκκλησιακῆς συνεδαφικότητας τῶν Ἐκκλησιῶν Ρώμης (1848) καὶ Βουλγαρίας (1872), καὶ οἱ ἀπορροές της στὴν ἐξέλιξη τοῦ Ρωμαϊκοῦ Πρωτείου (1870 κ.έ) καὶ τῆς Ὀρθοδόξου “Διασπορᾶς” (1920 κ.ἑ.)» ἀποπειρᾶται μιὰ σύντομη ἱστορικο-κανονικὴ ἐξέταση τῶν κανονικῶν κριτηρίων ποὺ υἱοθετήθηκαν καὶ λειτούργησαν στὴ συνοδικὴ ἀντιμετώπιση δύο κρίσιμων ζητημάτων, αὐτὸ τῆς ἐπανίδρυσης τοῦ Λατινικοῦ Πατριαρχείου Ἱεροσολύμων καὶ τῆς γέννησης τοῦ φαινομένου τοῦ ἐκκλησιολογικοῦ ἐθνοφυλετισμοῦ. Ὁ Ἐπίσκοπος Ἀβύδου Κύριλλος στὸ ἄρθρο του «John Hick: Ἡ “κοπερνίκεια ἐπανάσταση” στὴ θεολογία» ἀποπειρᾶται μιὰ κριτικὴ παρουσίαση τῶν θέσεων τοῦ πλέον σημαντικοῦ ἀπὸ τοὺς εἰσηγητὲς τοῦ θρησκευτικοῦ πλουραλισμοῦ θεολόγου, John Hick, ὁ ὁποῖος προτείνει μιὰ σωτηριολογικὴ διερεύνηση τῶν θρησκειῶν ἀπὸ τὴν πλευρὰ τοῦ Χριστιανισμοῦ. Ὁ π. Θεόδωρος Μεϊμάρης μὲ τὸ κείμενό του «Ἀξιολόγησις καὶ προοπτικαὶ τοῦ 30ετοῦς Διεθνοῦς Θεολογικοῦ Διαλόγου Ὀρθοδόξων καὶ Λουθηρανῶν (1981-2011)» ἀποπειρᾶται μιὰ ἀξιολόγηση τοῦ ἀρχαιότερου διμεροῦς διαλόγου τῆς Ὀρθοδοξίας βάσει τῶν πορισμάτων τῆς Διορθοδόξου Διασκέψεως στὴν Ἀθήνα καὶ τῆς 15ης Μικτῆς Θεολογικῆς Ἐπιτροπῆς Ὀρθοδόξων καὶ Λουθηρανῶν στὴ Βυττεμβέργη. Ἡ Maria Brun στὸ ἄρθρο της «Ἡ συμβολὴ τοῦ Μητροπολίτου Δαμασκηνοῦ (Παπανδρέου) στοὺς διαχριστιανικοὺς καὶ διαθρησκειακοὺς διαλόγους» παρουσιάζει καὶ ἀξιολογεῖ τὴν πολύπλευρη πολύτιμη συμβολὴ τοῦ ἀείμνηστου Μητροπολίτη Δαμασκηνοῦ ἀπὸ τὴ θέση τοῦ Γραμματέα ἢ τοῦ Συμπροεδρεύοντα στοὺς διαλόγους. Στὸ κείμενο ποὺ ἀκολουθεῖ, μὲ τίτλο «Ὁ Papyrus Vindobonensis Graecus 2325 (“Σπάραγμα τοῦ Fayum”) καὶ ἡ σχέση του μὲ τὰ Εὐαγγέλια τοῦ Κανόνος τῆς Κ.Δ.», ὁ Βασίλειος Τζέρπος, ἀφοῦ ἐξετάσει διάφορα γραμματολογικῆς φύσεως ζητήματα σχετικὰ μὲ τὸ ἐν λόγῳ σπάραγμα παπύρου, παραθέτει τὸ σχετικὸ κείμενο ἐντοπίζοντας τὰ παράλληλα μὲ τὰ κανονικὰ καινοδιαθηκικὰ κείμενα, συμβάλλοντας ἔτσι στὴ σχετικὴ βιβλικὴ ἔρευνα. Ὁ Χριστάκης Εὐσταθίου στὸ ἄρθρο του «Οἱ πρῶτοι ἀνώνυμοι Κύπριοι ἱεραπόστολοι καὶ ἡ συμβολή τους στὴν Ἐκκλησία τῆς Ἀντιόχειας καὶ τῆς Κύπρου» διερευνᾶ τὸ γενικότερο ἱστορικὸ καὶ θεολογικὸ πλαίσιο πρὶν τὴν ἐμφάνιση τῶν πρώτων ἱεραποστόλων, ἐπισημαίνοντας τὴ σημασία τῆς δράσης τους γιὰ τὴν ἑδραίωση τοῦ χριστιανισμοῦ στὴ Μεγαλόνησο. Ὁ Γεώργιος Κουντούρης στὸ μελέτημά του μὲ τίτλο «Ἀρχιεπίσκοπος Ἀλκίσων, Μητροπολίτης Νικοπόλεως τῆς Παλαιᾶς Ἠπείρου» παρουσιάζει τὴν προσωπικότητα καὶ τὴ δράση ἑνὸς ἀπὸ τοὺς ἐπισκόπους τῆς Παλαιᾶς Ἠπείρου (τέλη 5ου  - ἀρχὲς 6ου αἰώνα), ὁ ὁποῖος διαθέτοντας τὸ κατάλληλο θεολογικὸ βάρος ὑπῆρξε ἔνθερμος ὑποστηρικτὴς τῆς Οἰκουμενικῆς Συνόδου τῆς Χαλκηδόνας. Στὸ μελέτημα «Χριστιανοὶ τῆς Δύσης στοὺς Ἁγίους Τόπους: Προσκυνηματικὰ θαλάσσια ταξίδια κατὰ τὴν Ὕστερη Ἀρχαιότητα» ὁ Δημήτριος Τσουλκανάκης παρουσιάζει τὰ θαλάσσια ταξίδια τῶν προσκυνητῶν (αἴτια, συνθῆκες καὶ διάρκεια ταξιδιῶν κλπ.), οἱ ὁποῖοι μεταξὺ τοῦ 4ου καὶ 6ου αἰώνα ξεκινοῦσαν ἀπὸ τὴ Δύση γιὰ προσκυνηματικὴ ἐπίσκεψη στοὺς Ἁγίους Τόπους. Ὁ Σταῦρος Γουλούλης στὴ στήλη «Ἰδιόμελα» μὲ τὸ ἄρθρο του «Ὑπῆρξε ἡ ἑορτὴ τῆς Concordia (5 Φεβ.), ἡμέρα ἐκδόσεως τοῦ “Διατάγματος τοῦ Μεδιολάνου”;» ἐπιχειρεῖ μὲ τὴ χρήση τῶν σχετικῶν ἱστορικῶν πηγῶν καὶ μαρτυριῶν νὰ συμβάλει στὸν προσδιορισμὸ τῆς ἀκριβοῦς ἡμερομηνίας ἐκδόσεως τοῦ περίφημου Διατάγματος τῶν Μεδιολάνων, ἀπὸ τὴν ἔκδοση τοῦ ὁποίου συμπληρώνονται ὁσονούπω 1.700 ἔτη. Τὸ τελευταῖο κείμενο τοῦ τεύχους εἶναι τοῦ Νίκου Ζαχαρόπουλου στὴ στήλη «Παρεμβάσεις», μὲ τίτλο «Θεολογικὲς Σπουδὲς στὴν Κύπρο», ὅπου παρουσιάζεται μὲ συντομία τὸ Τμῆμα Μεταπτυχιακῶν Θεολογικῶν Σπουδῶν τοῦ Πανεπιστημίου “Νεάπολις” στὴν Πάφο. Τὸ τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ συμπληρώνεται μὲ τὶς πλούσιες μόνιμες στῆλες. Τὰ «Θεολογικὰ Χρονικά», ὅπου περιλαμβάνονται ἀναφορὲς σὲ ἐπιστημονικὰ συνέδρια, θεολογικὰ γεγονότα, ἀνακοινωθέντα καὶ πορίσματα συνοδικῶν συνδιασκέψεων, τὰ «Περιοδικὰ Ἀνάλεκτα», ὅπου γίνεται σύντομη ἐπισκόπηση τῶν ἑλληνικῶν καὶ ξένων θεολογικῶν περιοδικῶν, τὸ «Βιβλιοστάσιον», ὅπου δημοσιεύονται βιβλιοκριτικὰ δοκίμια καὶ παρουσιάσεις θεολογικῶν μονογραφιῶν, βιβλίων καὶ λοιπῶν ἐκδόσεων καί, τέλος, τὸ «Ἀναλόγιον», ὅπου δημοσιεύεται ἐνημερωτικὸ δελτίο πρόσφατων θεολογικῶν ἐκδόσεων. Τὸ ἑπόμενο 4ο τεῦχος τῆς Θεολογίας μὲ το δεύτερο μέρος του ἀφιερώματος: «Θεολογία καὶ Οἰκονομία. Προσεγγίσεις στὴ σύγχρονη κρίση» θὰ κυκλοφορήσει τὸν προσεχῆ Ἰανουάριο.

Ψηφιοποιημένες δημοσιεύσεις του Ινστιτούτου Ανατολικών Σπουδών του Παν/μίου του Chicago / Digitalized publications of the Oritental Institute (Univ. of Chicago)

Το Ινστιτούτο Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Chicago έχει αναρτήσει σε ψηφιοποιημένη μορφή παλαιότερες μελέτες του: 

SAOC 46. The Organization of Power: Aspects of Bureaucracy in theAncient Near East. McGuire Gibson and Robert Biggs, editors 1991

SAOC 41. Ecology and Empire: The Structure of the Urartian State. Paul Zimansky. 1985 

SAOC 36. The Hilly Flanks and Beyond. Essays on the Prehistory ofSouthwestern Asia Presented to Robert Braidwood. T. Cuyler Young, Philip Smith, and Peder Mortensen, editors. 1983 

SAOC 32. Patterns in the Early Poetry of Israel. Stanley Gevirtz. 1963 

SAOC 25. The Comparative Archeology of Early Mesopotamia. Ann Louise Perkins. 1949 

SAOC 24. Babylonian Chronology, 626 BC-AD 45. Richard Parker and Waldo Dubberstein. 1942.

SAOC 23. The Comparative Stratigraphy of Early Iran. Donald McCown. 1942 

SAOC 22. Hurrians and Subarians. Ignace Gelb. 1944 

SAOC 21. Hittite Hieroglyphs 3. Ignace Gelb. 1942 

SAOC 18. The Hyksos Reconsidered. Robert Engberg. 1939 

SAOC 15. The Kurrah Papyri from Aphrodito in the Oriental Institute. Nabia Abbot. 1938

SAOC 14. Hittite Hieroglyphs 2. Igance Gelb. 1935 

SAOC 13. The Oriental Origin of of Hellenistic Kingship. Calvin McEwan. 1934 

SAOC 11. Epiphanius' Treatise on Weights and Measures: The SyriacVersion. James Elmer Dean. 1935

SAOC 10. Notes on the Chalcolithic and Early Bronze Age Pottery ofMegiddo. Robert Engberg and Geoffry Shipton. 1934 

SAOC 9. Die Pakhy-Sprache. Julius von Meszaros. 1934

SAOC 7. Plano-Convex Bricks and the Methods of Their Employment: TheTreatment of Clay Tablets in the Field. Pinhas Delougaz. 1933 

SAOC 6. Kitab al-Zahrah: The Book of the Flower. Composed by Abu BakrMuhammad ibn Abi Sulaiman Dawud al-Isfahani. A. R. Nyki, editor. 1932 

SAOC 4. Archeology and the Sumerian Problem. Henri Frankfort. 1932 http://oi.uchicago.edu/research/pubs/catalog/saoc/saoc4.html

SAOC 3. Dei Hittitische Bilderschrift. Emil Forrer. 1932 

SAOC 2. Hittite Hieroglyphs 1. Ignace Gelb. 1931

Παρασκευή 14 Δεκεμβρίου 2012

Πρόγραμμα του συνεδρίου για τον O. Hofius / Programme of the programme for O. Hofius

Ο Άρτος Ζωής και η Ελληνική Βιβλική Εταιρία διοργανώνουν εκδήλωση προς τιμήν του καθηγητή Otfried Hofius, με την ευκαιρία των 75ων γενεθλίων του και της έκδοσης του βιβλίου του: Η Αλήθεια του Ευαγγελίου, εκδόσεις Άρτος Ζωής, Αθήνα 2012.

Τρίτη 18 Δεκεμβρίου 2012 και ώρα 17.00, αμφιθέατρο Αργυριάδη, Κεντρικό Κτίριο Πανεπιστημίου Αθηνών (Προπύλαια), Πανεπιστημίου 30.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

5.0 μ.μ. Εισαγωγικοί χαιρετισμοί (Σταύρος Ζουμπουλάκης, Μιχαήλ Χατζηγιάννης).

5.20 μ.μ. Χρήστος Καρακόλης, εκλεγμένος αναπληρωτής καθηγητής στη Θεολογική Σχολή του ΕΚΠΑ. «Otfried Hofius: Μια περιήγηση στον βίο και στο έργο του».

6.20 μ.μ. Χαράλαμπος Ατματζίδης, επίκουρος καθηγητής στη Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ. «Ο καθηγητής Otfried Hofius ως ερμηνευτής της Βίβλου».

6.40 μ.μ. Παναγιώτης Κανταρτζής, ποιμένας της Α” Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Αθηνών. «Ιλασμός και καταλλαγή: Ο σταυρός στη σκέψη του Otfried Hofius».

7.0 μ.μ. π. Δημήτριος Μπαθρέλλος, διδάσκων στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και στο Institute for Orthodox Christian Studies (Καίμπριτζ). «Η χριστολογία του Otfried Hofius». 

7.20 μ.μ. Otfried Hofius, ομότιμος καθηγητής της Καινής Διαθήκης στην Ευαγγελική Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου της Τυβίγγης. «Το ερώτημα περί του “ιστορικού Ιησού” ως θεολογικό πρόβλημα».

Πέμπτη 13 Δεκεμβρίου 2012

Συνέδριο προς τιμήν του καθ. O. Hofius / Conference honoring Prof. O. Hofius

Η αλήθεια του ευαγγελίου στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού

Ο ΑΡΤΟΣ ΖΩΗΣ και η Ελληνική Βιβλική Εταιρία διοργανώνουν εκδήλωση προς τιμήν του καθηγητή της Καινής Διαθήκης Otfried Hofius με την ευκαιρία της συμπλήρωσης των 75ων γενεθλίων του και της έκδοσης του βιβλίου του Η αλήθεια του ευαγγελίου από τον ΑΡΤΟ ΖΩΗΣ.

Ομιλητές θα είναι οι: Χρήστος Καρακόλης, Χαράλαμπος Ατματζίδης, Παναγιώτης Κανταρτζής, Δημήτριος Μπαθρέλλος κι ο ίδιος ο τιμώμενος καθηγητής, που θα μιλήσει με θέμα
"Το ερώτημα περί του 'ιστορικού Ιησού' ως θεολογικό πρόβλημα"

Τρίτη 18 Δεκεμβρίου 2012, ώρα 17.15
Αμφιθέατρο Αργυριάδη, Κεντρικό Κτίριο Πανεπιστημίου Αθηνών (Προπύλαια), Πανεπιστημίου 30

Δευτέρα 10 Δεκεμβρίου 2012

Συνάντηση Biblicum / The next Biblicum

Η δεύτερη συνάντηση της χρονιάς 2012-2013 θα γίνει την Δευτέρα 17 Δεκεμβρίου, ώρα 7.30΄μ.μ. στην αίθουσα συνεδριάσεων της Σχολής (1ος όροφος).
Εισηγήτρια η δρ. ΑΝΝΑ ΤΙΡΙΚΑΝΙΔΟΥ με θέμα:

 "Οι περί ενδυμασίας αντιλήψεις και εθιμοτυπία στην Αγία Γραφή"

Σεμινάριο Ορθοδόξου Ερμηνευτικής / Seminar of Orthodox Hermeneutics

Την Πέμπτη 13 Δεκεμβρίου 2012 και ώρα 18.00 θα πραγματοποιηθεί στην Αίθουσα Συνεδριάσεων της Θεολογικής Σχολής η συνάντηση του Σεμιναρίου Ορθοδόξου Ερμηνευτικής του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας. 
Εισηγήτρια θα είναι η επίκουρη καθηγήτρια κ. Κυριακούλα Παπαδημητρίου. 

Τίτλος της εισήγησης: 
"Τι ελληνικά μιλούσαν οι Ιουδαίοι της εποχής της Καινής Διαθήκης;"

Ο Σαμψών ως Μεσσίας / Samson as Messiah

Στο ηλεκτρονικό περιοδικό Jewish Studies, an Internet Journal 11 (2012) έχει αναρτηθεί το άρθρο του Shimon Fogel, "Samson as Messiah - Another Look" (στα εβραϊκά), στο οποίο ο συγγραφέας εξετάζει την αντιμετώπιση του Σαμψών ως ενός αποτυχημένου Μεσσία σε μέρος της εβραϊκής ερμηνευτικής παράδοσης.
Παραθέτω την αγγλική περίληψη του άρθρου:

"This paper deals with Samson as Messiah. In some midrashic sources, especially those concerning Jacob’s blessing to Dan (Genesis 49:15-18), Samson is described as a failed messiah. Samson began some messianic activity but did not succeed in completing the task. Some of these sources are explicit, whereas others use motifs and terms that carry messianic connotations in rabbinic literature. Portraying Samson as a failed messiah should lead to a reevaluation of rabbinic ideas about messianism. The model reflected here is quite different from the common one: Samson is a lone military hero, not one who stands out for piety. The fact that Samson is not denounced for his messianic activity may point to a “soft” messianic model, in which the messiah is not a predestined redeemer, but a human being with potential to succeed that may or may not be fulfilled. The appendix deals with Samson’s messianism in the late midrashic literature attributed to R. Moses the Preacher (Provence, 11th century). There we find an explicit statement to the effect that the future messiah will be very similar to Samson. This fact reflects the important role that messianic issues occupy in this literature."